Trên thị trường chứng khoán, giá cổ phiếu luôn có sự biến động, tuy nhiên các biến động này không hoàn toàn ngẫu nhiên mà thường đi theo các chu kỳ. Thông thường mỗi chu kỳ giá cổ phiếu bao gồm bốn giai đoạn là tích lũy, tăng trưởng, phân phối và suy thoái. Nhận biết được cổ phiếu đang trong giai đoạn nào của chu kỳ sẽ giúp NĐT xác định chiến lược hành động phù hợp. Việc xác định chu kỳ của cổ phiếu chủ yếu dựa vào các yếu tố thị trường như giá và khối lượng giao dịch. Cụ thể như sau:
1. Giai đoạn tích lũy
Giai đoạn tích lũy chính là thời kỳ trung gian, chuyển tiếp từ xu hướng giảm sang xu hướng tăng của cổ phiếu. Trong giai đoạn này cổ phiếu thường dao động đi ngang trong một biên độ hẹp, khối lượng giao dịch cũng suy giảm dần. Thông thường, vùng tích lũy cũng chính là khu mực mà các tổ chức lớn cũng như nhà tạo lập tiến hành mua gom cổ phiếu. Thêm nữa, càng về cuối khi lượng cổ phiếu trong tay nhà tạo lập càng nhiều, lượng hàng nắm giữ của các cổ đông nhỏ lẻ cạn dần, dẫn tới thanh khoản cạn kiệt. Đó thường là dấu hiệu cho thấy các “tay chơi” lớn đã gom đủ cổ phiếu, pha tích lũy đi tới đoạn kết và sẵn sàng cho một đợt tăng giá tiếp theo.
Lấy ví dụ với mã HSG, trong khoảng thời gian từ tháng 2.2019 đến đầu tháng 5.2020, cổ phiếu này di chuyển với biên độ nhỏ trong vùng giá 5.000-8.000đ/cp, thanh khoản trong giai đoạn này cũng giảm xuống và dần có dấu hiệu cạn kiệt. Giai đoạn tích lũy này kết thúc với việc giá bứt khỏi vùng “hộp” với thanh khoản lớn, bắt đầu cho một giai đoạn tăng giá dài.
2. Giai đoạn tăng trưởng
Giai đoạn tăng trưởng bắt đầu khi giá bứt phá khỏi vùng nền tích lũy. Giá cổ phiếu tiếp tục tăng trưởng với khối lượng giao dịch cao, phá qua các ngưỡng kháng cự.
Tuy nhiên giá thường không tăng một mạch liên tục mà thường xen lẫn các pha điểu chỉnh và tái tích lũy để tạo đà. Giai đoạn này giá thường đi theo các mô hình “kênh giá” với các đáy sau cao hơn đáy trước và đỉnh sau cao hơn đỉnh trước.
3. Giai đoạn tạo đỉnh và phân phối
Đây là giai đoạn cuối của chu kỳ tăng trưởng giá cổ phiếu. Đây thường là giai đoạn các NĐT tổ chức, nhà tạo lập của cổ phiếu tiến hành chốt lời sau khi đã đẩy giá tăng mạnh trong giai đoạn tăng trưởng. Giai đoạn này thường bắt đầu với những phiên giá tăng mạnh với thanh khoản lớn, kèm với các tin tức rất tích cực về cổ phiếu nhằm thúc đẩy các NĐT nhỏ lẻ tiếp tục mua vào. Tuy nhiên, sau đó là các phiên kéo-xả của nhà tạo lập nhằm thoát hàng. Chúng ta có thể nhận biết điều này thông qua hiện tượng “phân kỳ” giữa giá và khối lượng giao dịch của cổ phiếu, sẽ suất hiện các phiên giao dịch mà thanh khoản tăng rất mạnh, trong khi giá cổ phiếu chỉ biến động giằng co lên xuống hoặc thậm chí là giảm mạnh.
4. Giai đoạn suy thoái
Sau khi các nhà đầu tư tổ chức và tạo lập của cổ phiếu đã thoát hàng trong pha tạo đỉnh và phân phối, lực mua cổ phiếu yếu dần khiến cho giá chuyển sang đi ngang và giảm dần. Khi các tin tức xấu bắt đầu nhiều hơn, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp chững lại và đi xuống, khiến cho các NĐT còn giữ cổ phiếu bắt đầu sợ hãi và bán ra hàng loạt, khiến cho cổ phiếu giảm mạnh kèm thanh khoản cao. Giai đoạn này giá cổ phiếu thường đi theo mô hình kênh giá giảm với các đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước và đáy sau thấp hơn đáy trước.
