1. Khái niệm giao dịch Repo
Theo giáo trình Thị trường tài chính và Các định chế tài chính, giao dịch Repo là thỏa thuận mua lại hợp đồng mua bán tài sản trên thị trường tài chính với cam kết bên bán sẽ mua lại tài sản và bên mua sẽ bán lại tài sản đã được giao dịch tại một mức giá cụ thể vào một thời điểm xác định trong tương lai.
2. Quy định
Có 2 dạng hợp đồng giao dịch:
Giao dịch Repo (hợp đồng mua lại): bên nắm giữ tài sản tài chính (bên bán – bên đi vay) sẽ tiến hành chuyển giao quyền sở hữu tài sản sang cho bên mua và nhận lại một số tiền theo như 2 bên thỏa thuận. Ngoài ra, bên bán sẽ cam kết mua lại tài sản đó sau một khoảng thời gian với một mức giá xác định.
Giao dịch Reverse Repo (là hợp đồng mua lại đảo ngược): Bên mua (bên cho vay) lại tài sản tài chính nhận chuyển giao quyền sở hữu tài sản từ bên bán, ngoài ra bên mua cũng cam kết bán lại tài sản cho bên bán tại một thời điểm xác định trong tương lai với một mức giá được thỏa thuận trước.
3. Đặc điểm
- Bên đi vay có quyền thay thế tài sản được giao dịch, nhưng phải đảm bảo hoàn thành các nghĩa vụ thị trường trong giao dịch.
- Thời hạn giao dịch của Hợp đồng Repo rất linh hoạt, tổi thiểu là từ 2 ngày cho đến 180 ngày. Các kỳ hạn phổ biến thường là 2 ngày, 1 tuần hoặc 3 tuần.
- Nếu giá trị thị trường của tài sản được đem vào giao dịch bị sụt giảm do thị trường biến động, bên mua tài sản có quyền buộc bên đi vay phải bổ sung thêm tài sản thế chấp hoặc thực hiện nghĩa vụ mua lại trước thời hạn.
- Chênh lệch giữa giá mua tài sản ban đầu và giá bán lại tài sản trong tương lai chính là khoản lãi mà bên cho vay được nhận, và khoản lãi do 2 bên tự thỏa thuận, tuy vào mức độ rủi ro của tài sản được giao dịch.
4. Ý nghĩa
Bản chất của giao dịch Repo chính là hoạt động đi vay thế chấp của 1 ngân hàng thương mại (NHTM) trong ngắn hạn trên thị trường liên ngân hàng. Pháp luật Việt Nam không có quy định cụ thể về các thành phần được tham gia giao dịch Repo, song đây được xem là một trong những kênh vay vốn của các NHTM, đồng thời cũng là một cách để NHNN tham gia điều tiết thị trường vốn liên ngân hàng.
Nguyên nhân là bởi tài sản trong giao dịch Repo chủ yếu là Trái phiếu Chính Phủ có kỳ hạn trên 1 năm do Kho Bạc Nhà Nước phát hành, được các NHTM sử dụng như tài sản đảm bảo và để sử dụng trong giao dịch Repo như một cách để huy động vốn ngắn hạn.
Về xu hướng, giao dịch Repo đang ngày càng phổ biến và được xem là một kênh dẫn vốn quan trọng trong hệ thống ngân hàng Việt Nam.
